«نشنال جئوگرافیک» وضعیت دریاچه ارومیه را بررسی کرد

وب‌سایت نشنال جئوگرافیک در گزارشی به بررسی چند دریاچه مهم جهان که خطر خشکی آنها را تهدید می‌کند پرداخت. در بخشی از این گزارش درباره وضعیت دریاچه ارومیه می‌خوانیم:

دریاچه ارومیه زمانی پس از دریای خزر بزرگترین دریاچه خاورمیانه بود. اما طی ۳۰ سال گذشته حدود ۸۰ درصد آن از بین رفت و خشک شد و فلامینگوهایی که بر روی آب شور این دریاچه جولان می‌دانند و همچنین پلیکان‌ها، حواصیل و اردک‌ها نیز از آنجا کوچ کردند. آنچه باقی مانده است اسکله‌ها و لنگرگاه‌هایی است که هیچ مسیری را هدایت نمی‌کنند. لاشه زنگ زده کشتی‌ها در گل و لای فرورفته است و این دریاچه به یک دشت بی ثمر و پوشیده از نمک تبدیل شده است. بادهای شدیدی بر بستر رودخانه می‌وزند و نمک‌ها را به مزارع اطراف هدایت می‌کند و به آرامی در حال غیربارور کردن خاک این مزارع است. طوفان‌های نمکی مضر، چشم‌ها، پوست و شش‌های مردم در ۶۰ مایل دورتر در تبریز (شهری با بیش از یک و نیم میلیون جمعیت) را ملتهب و آسیب پذیر می‌کند. در سالیان اخیر، آب‌های فیروزه‌ای ارومیه از جلبک‌ها و باکتری‌های سرخ‌رنگ که در حال رشد هستند؛ علاوه بر تغییر رنگ باعث کم‌عمق شدن و شوری بیشتر آب شده اند. به همین جهت، بسیاری از گردشگرانی که سابقا برای آب درمانی به آنجا می‌رفتند دیگر به آنجا سفر نمی‌کنند.

در تابستان‌ها، استحمام کنندگان خود را به آب های قرمز رنگ پوشیده از باکتری ها و جلبک‌های نمکی می‌زنند. در طول سال‌های مختلف گردشگرانی از سراسر ایران به آنجا رفته‌اند؛ اما تعداد بازدیدکنندگان از ۱۹۸۰ تاکنون که بیش از ۸۰ درصد دریاچه خشک شد، به شدت کاهش یافته است و این باعث افزایش هراس از این مسئله می شود که ممکن است این آخرین نسل ایرانیانی باشد که در آب های این دریاچه تفریح و بازی خواهند کرد!

اگر چه تغییرات آب و هوایی موجب افزایش خشکسالی، بالا رفتن درجه حرارات در تابستان ها در اطراف ارومیه و سرعت بخشیدن به تبخیر آب شد؛ اما این تنها بخشی از داستان است. ارومیه دارای هزاران چاه غیر قانونی و گسترش پروژه های سدسازی و آبیاری است که آب را از رودخانه به مزارع  سیب، گندم و آفتابگردان منحرف و هدایت می کند. کارشناسان نگران آنند که برداشت بی رویه از دریاچه ارومیه بتواند آن را به سرنوشت دریاچه آرال گرفتار کند. به نظر می رسد که صدای آنها به تهران رسیده است. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران متعهد به پرداخت پنج میلیارد دلار برای احیای دریاچه ارومیه، آزاد سازی آب های بیشتر از سدها، بهبود بهره وری از سیستم های آبیاری و تغییر در محصولات زراعی با صرفه جویی بیشتر تشویق کرده است. هیچ ملتی نمی خواهد یک دریاچه نمک به مانند دریاچه پوپو (Poopó) در بولیوی که در سال ۲۰۱۵ به صورت کامل خشک شد را در پیش روی خود ببیند.

عکس‌ها از نیوشا توکلیان